
Besin Alerjisi
Besin alerjisi bağışıklık sistemimizin besinlerdeki proteinleri tehdit olarak algılayıp bunlara karşı IgE tipi antikorlar üretmesi ile başlar. Alerjen olarak algılanan besine özel IgE üretilir. Ve tekrar o besin alındığında bu antikora bağlanarak histamin olmak üzere birçok maddenin salınmasına neden olur. Ayrıca besin alerjisi bağışıklık sistemimizin IgE dışındaki mekanizmalarına bağlı olarak ta gelişebilir.İnce bağırsağın koruyucu bariyerleri alerji yapan besin maddelerinin barsak hücrelerine girmesine engel olur bu koruyucu bariyerde sIgA , sIgM gibi koruyucu antikorlar vardır. Sindirim sistemi bozuklukları ve barsak enfeksiyonlarında ,antijenin barsak içine geçişi hızlanır ve alerji riski artar.
Günümüzde besin alerjileri anafilaktik reaksiyonların en önemli nedenlerindendir. Yetişkinlerden çok çocuklarda hatta bebeklerde sıklıkla görülür ve yetişkinlerin sahip olduğu alerjiler çoğunlukla çocukluk döneminden gelmektedir.
Nasıl Tedavi Edilir ?
Besin alerjileri dönemsel veya yaşa bağlı olabileceği gibi yaşam boyuda devam edebilir. Kişinin hangi gıdaya karşı alerjisi olduğu çeşitli testlerle belirlebildiği gibi eliminasyon -ekleme-eliminasyon protokolü ile de teşhis edilebilmektedir. Kişide veya çocukta alerji oluşturduğu düşünülen yiyecek belirli bir süre beslenmeden çıkarılır ve akabinde beslenmeye azar azar eklenerek teşhisi yapılır. (Yöntem kişinin durumu ve tedaviye göre değişebilir )
Hangi Besinler Alerjiye Neden Olur ?
İnek Sütü : Çocuklarda en sık rastlanılan besin alerjisidir. Alerjiye neden olan temel faktör süt proteinidir (Kazeinler ve b-laktoglobulin, a-laktoglobulin,sığır immunoglobulunleri,sığır serum albumini gibi whey proteinleri,laktoferrin,lipaz,esteraz )
Çocuklarda Belirtileri : Egzema,kurdeşen, kusma, ishal ,reflü,huzursuzluk,dermatit,proktokolit,konstipasyon,atopik dermatit
Erişkinlerde Belirtileri : Solunum yolu ,gastrointestinal sistem ve cilt bulguları
Yumurta : Bebeğin beslenmesine ilk eklendiğinden itibaren alerji etkisi gösterebilmektedir. Yaş ilerledikçe kendiliğinden tolerasyon gelişebilmektedir. Çocuklarda yumurtanın beyazı sarısına göre daha alerjendir.
1 yaşına kadar yumurtanın beyazı verilmemelidir. 1 yaşından sonra ise azar azar kontrollü ve 3 gün kuralına göre verilmelidir. Alerji belirtileri olduğunda en az 6 ay tüketime ara verilmelidir.
Yer Fıstığı : Yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkaiblir ve ömür boyu sürebilir.Besine bağlı anaflaksinin başlıca nedenidir. Miligramlar hatta sadece mikrogramlar bile ciddi alerji ataklarına neden olabilir.
Yağlı Tohumlar: Badem ,fındık , kestane,antep fıstığı gibi kuruyemişlere karşı olan elerjilerdir. Bazen sadece yer fıstığı alerjisi olan kişi veya çocuklarda çapraz duyarlılık görüleblmektedir.
Örneğin fındık alerjisi olan bir çocuğun polene karşıda alerjisi olabilir.
Soya Fasulyesi : Soya fasulyesinde ki globulinler alerjiye neden olabilmektedir.Yetişkinlerde astım atakları yapabilir.
Baklagiller : Bezelye, fasulye,yer fıstığı ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilmekte
Sebze : Patates ile ürtiker , soğan ile astım veya dermatit görülebildiği gibi domates alerjiside yaygındır.
Meyve : Elma,armut,çilek,kivi ,kavun,muz avokado,vişne ,kayısı,şeftali gibi meyvelerin alerjik etkisi görülebilir.
Besin İntoleransı
Alerjik olmayan besin duyarlılığı
Laktoz İntoleransı
Genetik olarak bazı enzimlerin eksikliği örneğin laktaz enzimi eksikliğinde sindirilemeyen laktoz kaın barsakta bakteriler tarafınan fermente edilir. Bu fermantasyon sonucu oluşan gaz karın ağrısı,şişkinlik, abdominal huzursuzluk gibi sorunlara neden olur.
Diyetisyen Nilşah Karakurt